TOELICHTING F32 Financiële instrumenten en beheer van financiële risico’s
- Index
- 21 TOELICHTING F21 Immateriële activa
- 22 TOELICHTING F22 Goodwill en bedrijfscombinaties
- 23 TOELICHTING F23 Materiële vaste activa
- 24 TOELICHTING F24 Leaseovereenkomsten
- 25 TOELICHTING F25 Activa aangehouden voor verkoop
- 26 TOELICHTING F26 Geassocieerde deelnemingen en joint ventures
- 27 TOELICHTING F27 Overige deelnemingen
- 28 TOELICHTING F28 Bijzondere waardevermindering van materiële vaste activa, immateriële activa en investeringen die worden verwerkt volgens de equity-methode
- 29 TOELICHTING F29 Voorraden
- 30 TOELICHTING F30 Overige vorderingen (vlottend)
- 31 TOELICHTING F31 Voorzieningen
- 32 TOELICHTING F32 Financiële instrumenten en beheer van financiële risico’s
- 33 TOELICHTING F33 Nettoschuld
- 34 TOELICHTING F34 Overige verplichtingen (vlottend)
- 35 TOELICHTING F35 Op aandelen gebaseerde betalingen
Grondslagen voor de financiële verslaggeving
Financiële activa
De financiële activa omvatten voor verkoop beschikbare effecten, leningen en vorderingen, en afgeleide financiële instrumenten. Alle financiële activa worden opgenomen in of verwijderd uit de balans op transactiedatum wanneer de inkoop of verkoop van een financieel actief gebaseerd is op een contract, waarvan de voorwaarden de levering van het actief voorschrijven, binnen de termijn die op de desbetreffende markt algemeen voorgeschreven of overeengekomen is, en worden gewaardeerd tegen reële waarde, vermeerderd met transactiekosten, behalve voor financiële activa tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen opgenomen in winst of verlies, die initieel gewaardeerd worden tegen reële waarde.
Een financieel actief wordt geklasseerd als vlottend, wanneer de verwachte kasstromen een looptijd hebben van minder dan een jaar.
Bij de initiële opname classificeert Solvay de financiële activa in één van de vier categorieën van IAS 39 Financiële instrumenten: opname en waardering. Deze classificatie bepaalt de waarderingsmethode van de financiële activa op toekomstige verslagdata: geamortiseerde kostprijs of reële waarde.
De geamortiseerde kostprijs is het bedrag waarvoor het financieel actief voor het eerst wordt opgenomen, na aftrek van de kapitaalaflossingen, vermeerderd of verminderd met de gecumuleerde afschrijvingen op basis van de effectieve rente-methode van elk verschil tussen het initieel bedrag en het bedrag op het einde van de looptijd, na aftrek wegens eventuele bijzondere waardevermindering of oninbaarheid. De effectieve rente-methode is een methode voor het berekenen van de geamortiseerde kostprijs van een schuldinstrument en voor het toerekenen van rentebaten aan de desbetreffende periode. De effectieve rentevoet is de rentevoet die de verwachte stroom van toekomstige geldontvangsten (met inbegrip van betaalde of ontvangen vergoedingen of punten die integraal deel uitmaken van de effectieve rentevoet alsook transactiekosten en overige premies en kortingen) tijdens de verwachte looptijd van het schuldinstrument of, indien relevant, een kortere periode, exact disconteert tot de nettoboekwaarde bij initiële opname.
Inkomsten worden op effectieve rentebasis opgenomen voor schuldinstrumenten andere dan financiële activa tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in winst of verlies.
Voor instrumenten die genoteerd worden op een actieve markt stemt de reële waarde overeen met de marktprijs (niveau 1). Voor instrumenten die niet genoteerd worden op een actieve markt wordt de reële waarde bepaald met behulp van waarderingstechnieken, met inbegrip van recente transacties tussen ter zake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen die onafhankelijk zijn of transacties met instrumenten die in grote mate gelijkaardig zijn (niveau 2); of met behulp van verdisconteerde kasstroomanalyses, met inbegrip van veronderstellingen die in grote mate consistent zijn met waarneembare marktgegevens (niveau 3). Als de reële waarde van een eigen-vermogensinstrument waarvoor geen prijsnotering in een actieve markt voorhanden is echter niet op een betrouwbare manier kan bepaald worden, dan wordt het instrument gewaardeerd aan de kostprijs.
Financiële activa tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en verliesrekening
Financiële activa worden gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij alle daaruit voortvloeiende winsten of verliezen in de winst-en verliesrekening opgenomen worden als zij worden aangehouden voor handelsdoeleinden. Een financieel actief wordt in deze categorie ondergebracht als het voornamelijk aangeschaft werd om het op korte termijn te verkopen. Afgeleide financiële instrumenten worden ook geclassificeerd als aangehouden voor handelsdoeleinden. In dit geval worden de daaruit voortvloeiende winsten en verliezen opgenomen in de winst-en verliesrekening tenzij zij als effectieve afdekkingsinstrumenten in een kasstroomafdekking worden aangemerkt.
Financiële activa beschikbaar voor verkoop
Financiële activa beschikbaar voor verkoop omvatten deelnemingen in entiteiten die niet hoofdzakelijk verworven werden om ze op korte termijn te verkopen en die noch dochterondernemingen, gezamenlijke bedrijfsactiviteiten, joint ventures of geassocieerde deelnemingen zijn. Activa in deze categorie worden gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij alle daaruit voortvloeiende winsten en verliezen worden opgenomen in andere elementen van het totaalresultaat. Indien er echter objectief aangetoond kan worden dat het actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan, wordt een eventueel gecumuleerd verlies dat was opgenomen in andere elementen van het totaalresultaat overgeboekt naar de winst-en verliesrekening.
Leningen en vorderingen
Leningen en vorderingen zijn niet-afgeleide financiële instrumenten met vaste of bepaalbare betalingen die niet genoteerd worden in een actieve markt. Tot de categorie leningen en vorderingen van de Groep behoren: geldmiddelen en kasequivalenten, handelsvorderingen, en andere vorderingen op lange termijn, behalve overschotten van pensioenfondsen. Kasequivalenten zijn kortlopende, in hoge mate liquide beleggingen die onmiddellijk kunnen worden omgezet in geldmiddelen waarvan het bedrag bekend is, een oorspronkelijke looptijd hebben van hoogstens drie maanden of minder vanaf de datum van verwerving en geen significant risico van waardeverandering inhouden. Leningen en vorderingen worden gewaardeerd tegen hun geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rente-methode, minus eventuele bijzondere waardeverminderingen.
Bijzondere waardeverminderingen van financiële activa
Het bijzondere waardeverminderingsverlies van een financieel actief gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs stemt overeen met het verschil tussen de boekwaarde en de geschatte toekomstige kasstromen, verdisconteerd aan de initiële effectieve rente. De bijzondere waardevermindering van een financieel actief beschikbaar voor verkoop wordt berekend op basis van de huidige reële waarde.
Een test voor bijzondere waardevermindering wordt uitgevoerd, op een individuele basis, voor elk significant financieel actief. Andere activa worden getest als groepen van financiële activa met gelijkaardige kenmerken op vlak van kredietrisico.
Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden opgenomen in de geconsolideerde winst-en verliesrekening.
Het bijzondere waardeverminderingsverlies wordt teruggenomen als de terugboeking op een objectieve manier kan verbonden worden aan een gebeurtenis die na de opname van de bijzondere waardevermindering heeft plaatsgevonden. Voor financiële activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs wordt de terugboeking opgenomen als winst of verlies. Na de terugboeking mag de boekwaarde van het financieel actief dat tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd is niet groter zijn dan wat de geamortiseerde kostprijs geweest zou zijn indien er geen bijzondere waardevermindering opgenomen werd. Bijzondere waardeverminderingsverliezen met betrekking tot een eigen-vermogensinstrument dat als voor verkoop beschikbaar geclassificeerd is, worden niet teruggenomen via de winst-en verliesrekening. Bijzondere waardeverminderingsverliezen met betrekking tot schuldinstrumenten die als beschikbaar voor verkoop geclassificeerd zijn, worden teruggenomen als winst of verlies ten belope van het bijzondere waardeverminderingsverlies dat voordien als winst of verlies opgenomen werd. Bijzondere waardeverminderingsverliezen met betrekking tot tegen kostprijs gewaardeerde activa worden niet teruggenomen.
Financiële verplichtingen
Financiële verplichtingen worden geclassificeerd als financiële verplichtingen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst-en verliesrekening of als financiële verplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs.
Financiële verplichtingen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening
Financiële verplichtingen worden gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij alle daaruit voortvloeiende winsten of verliezen in de winst- en verliesrekening opgenomen worden als zij worden aangehouden voor handelsdoeleinden. Een financiële verplichting wordt in deze categorie ondergebracht als deze voornamelijk aangeschaft werd om op korte termijn te verkopen. Afgeleide financiële instrumenten worden ook geclassificeerd als aangehouden voor handelsdoeleinden. In dit geval worden de daaruit voortvloeiende winsten en verliezen opgenomen in de winst- en verliesrekening tenzij zij als effectieve afdekkingsinstrumenten in een kasstroomafdekking worden aangemerkt.
Financiële verplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rente-methode
Financiële verplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs, met inbegrip van schulden, worden initieel gewaardeerd tegen de reële waarde, na aftrek van de transactiekosten. Ze worden na initiële opname gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rente-methode, met interestkosten opgenomen volgens de effectieve rente.
De effectieve rente-methode is een methode voor het berekenen van de geamortiseerde kostprijs van een financiële verplichting en voor het toerekenen van interestkosten aan de desbetreffende periode. De effectieve rentevoet is de rentevoet die de verwachte stroom van toekomstige geldbetalingen tijdens de verwachte looptijd van de financiële schuld of, indien relevant, een kortere periode, exact verdisconteert tot de nettoboekwaarde bij initiële opname.
De financiële verplichtingen van de Groep gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs bestaan uit financiële schulden op lange termijn, overige kort- en langlopende verplichtingen, financiële schulden op korte termijn, handelsschulden en te betalen dividenden.
Afgeleide financiële instrumenten
Afgeleide financiële instrumenten zijn financiële instrumenten die over elke van de drie volgende eigenschappen beschikken:
- hun waarde evolueert mee met de wijziging in een specifieke rentevoet, koers van een financieel instrument, grondstoffenprijs, wisselkoers, rente- en prijsindex, kredietwaardigheid of kredietindex, enz.;
- er is geen netto-aanvangsinvestering vereist, of een lagere netto-aanvangsinvestering dan nodig zou zijn voor andere contractsoorten die naar verwachting op een gelijkaardige manier zullen reageren op wijzigingen in marktfactoren; en
- ze worden in de toekomst afgewikkeld.
De Groep gebruikt verscheidene afgeleide financiële instrumenten (termijncontracten, futures, opties en swaps) om haar blootstelling aan rente-, wisselkoers- en grondstoffenrisico’s (hoofdzakelijk prijsrisico’s voor energie en CO2-emissierechten) te beheren.
Afgeleide financiële instrumenten worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde op het moment van aangaan van het afgeleide contract en worden na initiële opname geherwaardeerd tegen reële waarde op het einde van elke verslagperiode. De resulterende winst of het verlies wordt opgenomen in de winst-en verliesrekening, tenzij het afgeleid product als effectief afdekkingsinstrument aangemerkt werd. De Groep heeft bepaalde afgeleide financiële instrumenten aangemerkt als afdekkingsinstrumenten om het risico op schommelingen in de kasstromen af te dekken van een opgenomen actief of passief, of voor een erg waarschijnlijke transactie (kasstroomafdekkingen).
Een afgeleid financieel instrument met een positieve reële waarde wordt opgenomen als een financieel actief, terwijl een afgeleid financieel instrument met negatieve reële waarde als een financieel passief wordt opgenomen. Afgeleide financiële instrumenten (of onderdelen daarvan) worden gepresenteerd als langlopende activa of passiva indien de resterende looptijd van de onderliggende afwikkelingen meer dan twaalf maanden na de verslagperiode valt. De overige derivaten (of een deel ervan) worden gepresenteerd als vlottende activa of passiva.
Afdekking (hedge accounting)
De Groep merkt bepaalde afgeleide financiële instrumenten en in contracten besloten derivaten met betrekking tot wisselkoers-, rente-, energieprijsrisico’s en CO2-emissierechten, aan als afdekkingsinstrumenten in een kasstroomafdekkingsrelatie.
Bij aanvang van de afdekkingsrelatie documenteert de entiteit de relatie tussen het afdekkingsinstrument en de afgedekte positie, samen met de doelstellingen van het risicobeheer en de strategie voor het ondernemen van de afdekkingstransactie. Bovendien dient de Groep, bij aanvang en op continue basis, te documenteren dat het afdekkingsinstrument zeer effectief is in het compenseren van de wijzigingen in de kasstromen van de afgedekte positie.
Kasstroomafdekkingen
Het effectieve gedeelte van de wijzigingen in de reële waarde van afdekkingsinstrumenten aangemerkt voor kasstroomafdekking wordt opgenomen in de andere elementen van het totaalresultaat. De winst of verlies van het niet-effectieve gedeelte wordt onmiddellijk opgenomen in de winst-en verliesrekening.
Bedragen die voorheen werden opgenomen in de andere elementen van het totaalresultaat worden getransfereerd naar de winst-en verliesrekening in de perioden waarin de afgedekte positie in de geconsolideerde winst-en verliesrekening wordt opgenomen op dezelfde lijn als de opgenomen afgedekte positie. Wanneer de afgedekte voorspelde transactie leidt tot de opname van een niet-financieel actief of passief, worden de eerder in de andere elementen van het totaalresultaat opgenomen winsten en verliezen overgedragen en opgenomen in de initiële waardering van de kostprijs van het niet-financieel actief of passief.
Hedge accounting wordt beëindigd indien de Groep de afdekkingsrelatie intrekt, het afdekkingsinstrument afloopt of wordt verkocht, beëindigd of uitgeoefend, of indien de afdekking niet langer voldoet aan de criteria voor hedge accounting. Een eventuele winst of verlies op dat ogenblik opgenomen in de andere elementen van het totaalresultaat blijft in deze rubriek en zal de in de paragraaf hierboven beschreven invloed hebben op de winst-en verliesrekening. Wanneer er verwacht wordt dat een waarschijnlijke transactie zich niet meer zal voordoen, worden de gecumuleerde winsten of verliezen in de andere elementen van het totaalresultaat onmiddellijk in de winst-en verliesrekening opgenomen als een herclassificatieaanpassing. Indien het volledige of gedeeltelijke verlies dat is opgenomen in de andere elementen van het totaalresultaat niet zal worden gerecupereerd in een of meerdere toekomstige perioden, wordt het bedrag waarvan men niet verwacht dat het nog gerecupereerd zal worden, onmiddellijk geherclassificeerd naar de winst-en verliesrekening.
De volgende tabel geeft de financiële instrumenten weer per categorie, opgesplitst in vlottende en vaste activa en passiva.
In € miljoen |
|
2017 |
2016 |
|||
Classificatie |
Boekwaarde |
Boekwaarde |
||||
Vaste activa – Financiële instrumenten |
|
376 |
343 |
|||
Financiële activa beschikbaar voor verkoop |
Beschikbaar voor verkoop |
44 |
44 |
|||
Leningen en overige vaste activa (behalve overschotten van het pensioenfonds) |
Leningen en vorderingen |
332 |
299 |
|||
Vlottende activa – Financiële instrumenten |
|
2.695 |
2.878 |
|||
Handelsvorderingen |
Leningen en vorderingen |
1.462 |
1.621 |
|||
Overige vorderingen op financiële instrumenten |
|
89 |
101 |
|||
Andere verhandelbare effecten >3 maanden |
Leningen en vorderingen |
56 |
32 |
|||
Valutaswaps |
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
4 |
12 |
|||
Overige vlottende financiële activa |
Leningen en vorderingen |
28 |
57 |
|||
Financiële instrumenten – Operationeel |
|
153 |
188 |
|||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
130 |
160 |
|||
Afgeleide financiële instrumenten gedocumenteerd in kasstroomafdekkingen |
Kasstroomafdekkingen |
23 |
28 |
|||
Geldmiddelen en kasequivalenten |
Leningen en vorderingen |
992 |
969 |
|||
Totaal activa – Financiële instrumenten |
|
3.071 |
3.221 |
|||
|
|
|
|
|||
Langlopende verplichtingen – Financiële instrumenten |
|
3.362 |
4.301 |
|||
Financiële schulden |
|
3.182 |
4.087 |
|||
Achtergestelde leningen en obligatieleningen |
Financiële verplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs |
2.856 |
3.837 |
|||
Andere langlopende schulden |
Financiële verplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs |
282 |
200 |
|||
Langlopende financiële leaseverplichtingen |
Financiële leaseverplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs |
44 |
50 |
|||
Overige verplichtingen |
Financiële verplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs |
180 |
214 |
|||
Kortlopende verplichtingen – Financiële instrumenten |
|
2.652 |
3.221 |
|||
Financiële schulden |
|
1.044 |
1.338 |
|||
Financiële schulden op korte termijn (behalve financiële leaseverplichtingen) |
Financiële verplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs |
1.015 |
1.277 |
|||
Valutaswaps |
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
27 |
59 |
|||
Kortlopende financiële leaseverplichtingen |
Financiële leaseverplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs |
2 |
2 |
|||
Handelsschulden |
Financiële verplichtingen tegen geamortiseerde kostprijs |
1.330 |
1.547 |
|||
Financiële instrumenten – Operationeel |
|
130 |
195 |
|||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
123 |
160 |
|||
Afgeleide financiële instrumenten gedocumenteerd in kasstroomafdekkingen |
Kasstroomafdekkingen |
7 |
35 |
|||
Te betalen dividenden |
|
147 |
139 |
|||
Totaal financiële verplichtingen – Financiële instrumenten |
|
6.014 |
7.522 |
F32.A. Overzicht van de financiële instrumenten
De volgende tabel geeft een overzicht van de boekwaarden van alle financiële instrumenten volgens waarderingscategorie zoals gedefinieerd door IAS 39 Financiële instrumenten: opname en waardering.
In € miljoen |
2017 |
2016 |
||
Boekwaarde |
Boekwaarde |
|||
Reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening |
|
|
||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
134 |
172 |
||
Afgeleide financiële instrumenten gedocumenteerd in kasstroomafdekkingen |
23 |
28 |
||
Leningen en vorderingen (inclusief geldmiddelen en kasequivalenten, handelsvorderingen, leningen en andere kortlopende/langlopende activa, behalve de overschotten van het pensioenfonds) |
2.870 |
2.977 |
||
Financiële activa beschikbaar voor verkoop |
44 |
44 |
||
Totaal financiële activa |
3.071 |
3.221 |
||
|
|
|
||
Reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening |
|
|
||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
–151 |
–220 |
||
Afgeleide financiële instrumenten gedocumenteerd in kasstroomafdekkingen |
–7 |
–35 |
||
Financiële verplichtingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs (inclusief financiële schulden op lange termijn, overige langlopende verplichtingen, kortlopende financiële schulden en handelsschulden) |
–5.663 |
–7.075 |
||
Te betalen dividenden |
–147 |
–139 |
||
Financiële leaseverplichtingen tegen geamortiseerd kostprijs |
–46 |
–52 |
||
Totaal financiële verplichtingen |
–6.014 |
–7.521 |
De categorie 'Aangehouden voor handelsdoeleinden' omvat enkel afgeleide financiële instrumenten die gebruikt worden voor het beheer van valuta- en renterisico, prijsrisico's in verband met energie en CO2-emissierechten en de koers van het aandeel Solvay, maar die niet gedocumenteerd zijn als afdekkingsinstrumenten (hedge accounting conform IAS 39). Financiële activa beschikbaar voor verkoop betreffen Solvay’s New Business Development ('NBD') activiteit: de Groep heeft een Corporate Venturing portefeuille samengesteld met rechtstreekse deelnemingen in start-ups en investeringen in risicokapitaalfondsen. De financiële activa beschikbaar voor verkoop worden gewaardeerd tegen de reële waarde volgens de waarderingsrichtlijnen gepubliceerd door de European Private Equity and Venture Capital Association.
F32.B. Reële waarde van financiële instrumenten
Waarderingstechnieken en veronderstellingen gebruikt voor de waardering van de reële waarde
Grondslagen voor de financiële verslaggeving
Genoteerde marktprijzen zijn beschikbaar voor financiële activa en financiële passiva met standaardbepalingen en -voorwaarden die verhandeld worden op actieve markten. De reële waarden van afgeleide financiële instrumenten zijn gelijk aan hun genoteerde prijzen (indien beschikbaar). Als dergelijke marktprijzen niet beschikbaar zijn wordt de reële waarde van de financiële instrumenten bepaald op basis van een verdisconteerde kasstroomanalyse met gebruik van de toepasselijke rendementscurven die afgeleid zijn van genoteerde rentevoeten met gelijkaardige looptijden of de contracten voor niet-optionele afgeleide financiële instrumenten. De reële waarde van optionele afgeleide financiële instrumenten wordt bepaald op basis van optiewaarderingsmodellen, met inachtneming van contante waarde van de verwachte risicogewogen toekomstige rendementen aan de hand van formules op basis van marktreferenties.
De reële waarden van andere financiële activa en verplichtingen worden bepaald in overeenstemming met de algemeen aanvaarde waarderingsmodellen op basis van verdisconteerde kasstroomanalyses.
Reële waarde van financiële instrumenten gewaardeerd tegen hun geamortiseerde kostprijs
In € miljoen |
2017 |
2016 |
Niveau van reële waarde |
|||||||
Boekwaarde |
Reële waarde |
Boekwaarde |
Reële waarde |
|||||||
Vaste activa – Financiële instrumenten |
332 |
332 |
299 |
299 |
|
|||||
Leningen en overige vaste activa (behalve overschotten van het pensioenfonds) |
332 |
332 |
299 |
299 |
2 |
|||||
Langlopende verplichtingen – Financiële instrumenten |
–3.362 |
–3.550 |
–4.301 |
–4.504 |
|
|||||
Achtergestelde leningen en obligatieleningen |
–2.856 |
–3.044 |
–3.837 |
–4.040 |
1 |
|||||
Andere langlopende schulden |
–282 |
–282 |
–200 |
–200 |
2 |
|||||
Overige verplichtingen |
–180 |
–180 |
–214 |
–214 |
2 |
|||||
Langlopende financiële leaseverplichtingen |
–44 |
–44 |
–50 |
–50 |
2 |
De boekwaarde van de vlottende financiële activa en passiva wordt geacht de reële waarde te benaderen gezien de korte looptijden.
Financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde in het geconsolideerde overzicht van de financiële positie
De tabel 'Financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde in het geconsolideerde overzicht van de financiële positie' geeft een analyse van financiële instrumenten die na initiële opname gewaardeerd worden tegen reële waarde, gegroepeerd in niveaus 1 tot 3 volgens de mate waarin de reële waarde observeerbaar is. Financiële instrumenten, geclassificeerd als aangehouden voor handelsdoeleinden en als afdekkingsinstrumenten in kasstroomafdekkingen zijn voornamelijk gegroepeerd in niveaus 1 en 2. De reële waarde daarvan wordt bepaald op basis van forward pricing- en swapmodellen, gebruikmakend van een berekening van de contante waarde. Deze modellen bevatten verschillende inputs, waaronder spot valutakoersen en interestvoeten van de respectieve valuta, valutabasisspreads tussen de respectieve valuta, rentecurves en toekomstige rentecurves van de onderliggende grondstof. De voor verkoop beschikbare financiële investeringen vallen in niveau 3 en worden gemeten op basis van een verdisconteerde kasstroombenadering.
Conform de interne regels van de Groep ligt de verantwoordelijkheid voor de waardering tegen reële waarde bij (a) de thesaurieafdeling voor niet van energie afgeleide financiële instrumenten en financiële verplichtingen, (b) de business unit Energy Services voor de van energie afgeleide financiële instrumenten en (c) de afdeling Financiën voor niet-afgeleide financiële activa.
Financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde in het geconsolideerde overzicht van de financiële positie
In € miljoen |
2017 |
|||||||
Niveau 1 |
Niveau 2 |
Niveau 3 |
Totaal |
|||||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
39 |
95 |
|
134 |
||||
Wisselrisico |
|
5 |
|
5 |
||||
Energierisico |
31 |
81 |
|
112 |
||||
CO2 risico |
8 |
1 |
|
9 |
||||
Solvay-aandeel prijs |
|
8 |
|
8 |
||||
Kasstroomafdekkingen |
1 |
22 |
|
23 |
||||
Wisselrisico |
|
17 |
|
17 |
||||
Energierisico |
|
3 |
|
3 |
||||
CO2 risico |
1 |
|
|
1 |
||||
Solvay-aandeel prijs |
|
3 |
|
3 |
||||
Financiële activa beschikbaar voor verkoop |
|
|
44 |
44 |
||||
New Business Development |
|
|
44 |
44 |
||||
Totaal (activa) |
40 |
118 |
44 |
201 |
||||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
–22 |
–128 |
|
–151 |
||||
Wisselrisico |
|
–24 |
|
–24 |
||||
Renterisico |
|
–5 |
|
–5 |
||||
Energierisico |
–21 |
–96 |
|
–117 |
||||
CO2 risico |
–2 |
–1 |
|
–3 |
||||
Solvay-aandeel prijs |
|
–1 |
|
–1 |
||||
Kasstroomafdekkingen |
|
–6 |
|
–7 |
||||
Wisselrisico |
|
–2 |
|
–2 |
||||
Renterisico |
|
–1 |
|
–1 |
||||
Energierisico |
|
–4 |
|
–4 |
||||
Totaal (passiva) |
–23 |
–135 |
|
–158 |
In € miljoen |
2016 |
|||||||
Niveau 1 |
Niveau 2 |
Niveau 3 |
Totaal |
|||||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
59 |
112 |
2 |
172 |
||||
Wisselrisico |
|
14 |
|
14 |
||||
Energierisico |
51 |
94 |
2 |
147 |
||||
CO2 risico |
8 |
1 |
|
9 |
||||
Solvay-aandeel prijs |
|
2 |
|
2 |
||||
Kasstroomafdekkingen |
1 |
26 |
|
28 |
||||
Wisselrisico |
|
11 |
|
11 |
||||
Energierisico |
|
9 |
|
9 |
||||
CO2 risico |
1 |
|
|
1 |
||||
Solvay-aandeel prijs |
|
6 |
|
6 |
||||
Financiële activa beschikbaar voor verkoop |
|
|
44 |
44 |
||||
New Business Development |
|
|
44 |
44 |
||||
Totaal (activa) |
61 |
138 |
46 |
244 |
||||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
–49 |
–169 |
–1 |
–220 |
||||
Wisselrisico |
|
–61 |
|
–61 |
||||
Energierisico |
–47 |
–100 |
–1 |
–148 |
||||
CO2 risico |
–3 |
–7 |
|
–10 |
||||
Kasstroomafdekkingen |
–4 |
–31 |
|
–35 |
||||
Wisselrisico |
|
–26 |
|
–26 |
||||
Renterisico |
|
–1 |
|
–1 |
||||
Energierisico |
|
–3 |
|
–3 |
||||
CO2 risico |
–4 |
|
|
–4 |
||||
Solvay-aandeel prijs |
|
–1 |
|
–1 |
||||
Totaal (passiva) |
–54 |
–200 |
–1 |
–255 |
Wijzigingen gedurende de periode
Aansluiting van de financiële activa en verplichtingen gewaardeerd volgens niveau 3
In € miljoen |
2017 |
|||||
Tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst- en verliesrekeningen |
Beschikbaar voor verkoop |
Totaal |
||||
Derivaten |
Aandelen |
|||||
Openingssaldo op 1 januari |
1 |
44 |
45 |
|||
Totale winsten of verliezen |
|
|
|
|||
Opgenomen in de winst- en verliesrekening |
–1 |
–3 |
–4 |
|||
Opgenomen in de andere elementen van het totaalresultaat |
|
–2 |
–2 |
|||
Verwervingen |
|
9 |
9 |
|||
Vervreemdingen |
|
–4 |
–4 |
|||
Eindsaldo op 31 december |
|
44 |
44 |
In € miljoen |
2016 |
|||||
Tegen reële waarde met waardeveranderingen in de winst- en verliesrekeningen |
Beschikbaar voor verkoop |
Totaal |
||||
Derivaten |
Aandelen |
|||||
Openingssaldo op 1 januari |
244 |
34 |
277 |
|||
Totale winsten of verliezen |
|
|
|
|||
Opgenomen in de winst- en verliesrekening |
1 |
|
1 |
|||
Opgenomen in de andere elementen van het totaalresultaat |
|
10 |
10 |
|||
Verwervingen |
|
6 |
6 |
|||
Vervreemdingen |
–244 |
–6 |
–250 |
|||
Eindsaldo op 31 december |
1 |
44 |
45 |
Opbrengsten en kosten van financiële instrumenten opgenomen in de winst-en verliesrekening en in de andere elementen van het totaalresultaat
In € miljoen |
2017 |
2016 |
||
Opgenomen in de winst- en verliesrekening |
|
|
||
Reclassificatie van andere elementen van het totaalresultaat betreffende derivate financiële instrumenten aangewezen als kasstroomafdekkingen |
|
|
||
Wisselrisico |
19 |
–27 |
||
Energierisico |
7 |
–3 |
||
CO2 risico |
–1 |
–3 |
||
Wijzigingen in de reële waarde van financiële instrumenten aangehouden voor handelsdoeleinden |
|
|
||
Energierisico |
6 |
–6 |
||
CO2 risico |
1 |
–6 |
||
Opgenomen in de brutowinst |
32 |
–45 |
||
Reclassificatie van andere elementen van het totaalresultaat betreffende derivate financiële instrumenten aangewezen als kasstroomafdekkingen |
|
|
||
Solvay-aandeel prijs |
2 |
|
||
Wijzigingen in de reële waarde van financiële instrumenten aangehouden voor handelsdoeleinden |
|
|
||
Solvay-aandeel prijs |
4 |
5 |
||
Niet-effectieve deel van de winst of het verlies op derivate financiële instrumenten aangewezen als kasstroomafdekkingen |
|
|
||
Wisselrisico |
4 |
4 |
||
Operationele wisselkoerswinsten of -verliezen |
–9 |
2 |
||
Opgenomen in de overige operationele winsten en verliezen |
|
12 |
||
Reclassificatie van andere elementen van het totaalresultaat betreffende derivate financiële instrumenten aangewezen als kasstroomafdekkingen |
|
|
||
Wisselrisico |
2 |
|
||
Opgenomen in de resultaten uit portefeuillebeheer en herevaluaties |
2 |
|
||
Netto rentelasten |
–157 |
–175 |
||
Overige financieringswinsten en -verliezen (exclusief winsten en verliezen betreffende elementen die geen verband houden met financiële instrumenten) |
|
|
||
Wisselrisico |
–6 |
–2 |
||
Rente element van swaps |
–20 |
–48 |
||
Anderen |
–13 |
5 |
||
Opgenomen in de financieringskosten |
–196 |
–220 |
||
Winsten/verliezen uit financiële activa beschikbaar voor verkoop |
|
5 |
||
Totaal opgenomen in de winst- en verliesrekening |
–162 |
–249 |
De wisselkoerswinst opgenomen in de brutowinst van € 19 miljoen is het resultaat van het herclassificieren van winsten en verliezen van afgeleide financiële instrumenten aangewezen als kasstroomafdekking. Hun doel was een deel van het wisselkoersverschil op de omzet te compenseren. De voornaamste valuta die door de Groep afgedekt worden zijn de Amerikaanse dollar, Japanse yen, Braziliaanse real en Chinese renminbi.
Opbrengsten en kosten van financiële instrumenten opgenomen in de andere elementen van het totaalresultaat omvatten het volgende:
In € miljoen |
2017 |
2016 |
||
Netto wijziging in de reële waarde van financiële activa beschikbaar voor verkoop |
–1 |
9 |
||
Totaal financiële activa beschikbaar voor verkoop |
–1 |
9 |
||
Reclassificatie van andere elementen van het totaalresultaat betreffende derivate financiële instrumenten aangewezen als kasstroomafdekkingen |
|
|
||
Wisselrisico |
–26 |
26 |
||
Energierisico |
–7 |
3 |
||
CO2 risico |
1 |
3 |
||
Solvay-aandeel prijs |
–2 |
|
||
Effectieve deel van de wijzigingen in de reële waarde van kasstroomafdekkingen |
|
|
||
Wisselrisico |
47 |
–15 |
||
Energierisico |
–1 |
|
||
CO2 risico |
3 |
8 |
||
Solvay-aandeel prijs |
–1 |
10 |
||
Totaal kasstroomafdekkingen |
15 |
36 |
||
Totaal |
15 |
45 |
De herclassificatie vanuit de andere elementen van het totaalresultaat (valutarisico) van € -26 miljoen wordt verklaard vanuit het resultaat van de herclassificatie van winsten van afgeleide financiële instrumenten aangewezen als kasstroomafdekking (€ 19 miljoen op zeer waarschijnlijke verkoop, € 2 miljoen op opbrengsten uit fusies en overnames en € 5 miljoen op overige afdekkingsrelaties).
F32.C. Kapitaalmanagement
Zie 2.1 Beleid inzake maatschappelijk kapitaal in de verklaring inzake deugdelijk bestuur in dit verslag.
F32.D. Beheer van financiële risico’s
De Groep is blootgesteld aan marktrisico’s als gevolg van bewegingen in wisselkoersen, rentevoeten en andere marktprijzen (energieprijzen, CO2-emissierechten en aandelenkoersen). De Solvay-groep gebruikt afgeleide financiële instrumenten om zich in te dekken tegen duidelijk geïdentificeerde risico's op het gebied van valuta-, rente-, energieprijs-, en CO2-emissierechten (afdekkingsinstrumenten). Toch zijn niet altijd de vereiste voorwaarden vervuld om de hedge accounting te kunnen toepassen.
Verder is de Groep eveneens blootgesteld aan liquiditeits- en kredietrisico’s.
Financiële instrumenten (met inbegrip van afgeleide financiële instrumenten) worden niet gebruikt voor speculatieve doeleinden.
Valutarisico
De Groep is een multigespecialiseerd chemisch bedrijf, actief in 58 landen, en verricht transacties uitgedrukt in vreemde valuta. Als gevolg daarvan is de Groep blootgesteld aan wisselkoersfluctuaties. In 2017 ging het hierbij vooral om de Amerikaanse dollar, de Chinese renminbi, de Thaise baht, de Braziliaanse real, de Russische roebel, de Japanse yen en de Koreaanse won.
Om het valutarisico te beperken heeft de Groep een beleid voor afdekking ontwikkeld gebaseerd op de volgende principes: financiering van activiteiten in lokale munt en de afdeling van transactionele valutarisico's op het moment van facturering (zekere risico's). Activiteiten in vreemde valuta worden door de Groep voortdurend bewaakt, en waar nodig wordt de blootstelling aan wisselkoersen van verwachte kasstromen afgedekt.
De blootstelling aan wisselkoersen wordt beheerd binnen goedgekeurde beleidsparameters door gebruik te maken van termijncontracten en andere afgeleide financiële instrumenten zoals opties.
De gevoeligheid van de EBITDA voor de Amerikaanse dollar bedraagt ongeveer € 120 miljoen per USD -0,10 verandering van de koers t.o.v. de euro, waarvan 2/3 voor conversie en 1/3 voor transacties, waarvan het laatste grotendeels wordt afgedekt. De gevoeligheid van de nettoschuld voor de Amerikaanse dollar bedraagt ongeveer € 140 miljoen per USD 0,10 verandering van de koers t.o.v. de euro.
Het valutarisico van de Groep kan opgedeeld worden in twee categorieën: omrekeningrisico en transactierisico.
In de loop van 2017 is de wisselkoers EUR/USD geëvolueerd van 1,0538 begin januari tot 1,1995 op het einde van december. In de loop van 2016 is de wisselkoers EUR/USD geëvolueerd van 1,0887 begin januari tot 1,0538 op het einde van december.
Omrekeningrisico
Het omrekeningsrisico is het risico dat de geconsolideerde jaarrekening van de Groep beïnvloedt en dat verbonden is met deelnemingen die activiteiten hebben in valuta andere dan de euro (rapporteringsvaluta van de Groep).
Gedurende 2016 en 2017 heeft de Solvay-groep het valutarisico van buitenlandse activiteiten niet afgedekt.
Transactierisico
Het transactierisico is het valutarisico in verband met een specifieke transactie, zoals de aan- of verkoop door een bedrijf van de Groep in een andere valuta dan zijn functionele valuta.
Voor zover mogelijk beheert de Groep het transactierisico op vorderingen en leningen centraal en, als dit niet mogelijk is, op lokaal niveau.
De keuze van de valuta waarin de lening wordt aangegaan hangt vooral af van de kansen die de diverse geldmarkten bieden. Dit betekent dat de gekozen valuta niet per se dezelfde is als die van het land waar de fondsen zullen worden geïnvesteerd. Niettemin worden de operationele entiteiten doorgaans in de functionele valuta gefinancierd.
In de opkomende landen is het niet altijd mogelijk op de lokale financiële markten geld te lenen in de valuta van het land, ofwel omdat deze markten te krap zijn en er geen fondsen beschikbaar zijn, ofwel omdat de financiële voorwaarden ongunstig zijn. In zo’n geval moet de Groep ontlenen in een andere valuta. De Groep overweegt mogelijkheden om haar schulden te herfinancieren in de lokale valuta van deze opkomende landen.
Afgeleide financiële instrumenten worden initieel gewaardeerd tegen reële waarde op het moment van het aangaan van het afgeleide contract en worden geclassificeerd in twee hieronder beschreven categorieën:
Aangehouden voor handelsdoeleinden
Het transactierisico wordt beheerd met spottransacties of termijncontracten. Behalve indien ze gedocumenteerd zijn als afdekkingsinstrumenten (zie hiervoor) worden deze contracten geclassificeerd als aangehouden voor handelsdoeleinden.
Vergeleken met 2016 daalde de handelspositie in 2017 met € 1 miljard, vooral door verbetering van de kapitaalstructuur van onze dochterondernemingen resulterend in een rationalisatie van swaps.
Kasstroomafdekkingen
De Groep gebruikt derivaten om zich af te dekken tegen geïdentificeerde wisselkoersrisico’s. Deze worden als afdekkinginstrumenten gedocumenteerd tenzij zij een opgenomen financieel actief of passief afdekken waarbij in het algemeen geen kasstroomafdekking gedocumenteerd is.
Eind 2017 heeft de Groep wat betreft haar toekomstige blootstelling voornamelijk de verwachte omzet (korte positie) afgedekt voor een nominaal bedrag van USD 559 miljoen (€ 475 miljoen) en JP¥ 13 381 miljoen (€ 104 miljoen). Alle kasstroomafdekkingen die eind december 2017 bestonden, zullen in de komende 12 maanden worden afgewikkeld en gedurende die periode de winst of verlies beïnvloeden.
De volgende tabel geeft een overzicht van de nominale bedragen weer van contracten van Solvay voor afgeleide financiële instrumenten, die aan het eind van de periode uitstonden:
Nominale nettobedragen(1)
In € miljoen |
Notioneel bedrag(1) |
Reële waarde activa |
Reële waarde verplichtingen |
|||||||||||
2017 |
2016 |
2017 |
2016 |
2017 |
2016 |
|||||||||
|
||||||||||||||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
–129 |
–1.179 |
5 |
14 |
–24 |
–61 |
||||||||
Kasstroomafdekkingen |
–579 |
–472 |
17 |
11 |
–2 |
–26 |
||||||||
Totaal |
–708 |
–1.651 |
22 |
25 |
–26 |
–88 |
Renterisico
Zie ook Financiële Risico's in het hoofdstuk over Risicobeheer van dit verslag voor meer informatie over het beheer van renterisico’s.
Het renterisico wordt beheerd op Groepsniveau.
De Groep is blootgesteld aan renterisico’s omdat entiteiten van de Groep leningen aangaan met zowel vaste als vlottende rentevoeten. Het renterisico wordt beheerd op Groepsniveau door middel van een geschikte mix van leningen met vaste en vlottende rentevoeten.
Blootstelling aan rentevoeten per valuta wordt hieronder samengevat (financiële schulden waarvoor vlottende rentevoeten zijn afgedekt door renteswaps en cross-currency renteswaps worden opgenomen onder vastrentende financiële schulden):
In € miljoen |
Op 31 december 2017 |
Op 31 december 2016 |
||||||||||
Valuta |
Vaste rentevoet |
Vlottende rentevoet |
Totaal |
Vaste rentevoet |
Vlottende rentevoet |
Totaal |
||||||
Financiële schulden |
||||||||||||
EUR |
–2.122 |
–106 |
–2.228 |
–1.857 |
–1.006 |
–2.863 |
||||||
USD |
–1.649 |
–24 |
–1.673 |
–2.227 |
–30 |
–2.257 |
||||||
SAR |
–116 |
–17 |
–133 |
|
|
|
||||||
THB |
–16 |
–18 |
–34 |
–34 |
–25 |
–59 |
||||||
BRL |
–20 |
–1 |
–21 |
–70 |
–4 |
–75 |
||||||
CNY |
–98 |
|
–98 |
–104 |
–4 |
–109 |
||||||
Andere |
–2 |
–37 |
–39 |
–14 |
–49 |
–63 |
||||||
Totaal |
–4.024 |
–202 |
–4.226 |
–4.307 |
–1.119 |
–5.426 |
||||||
Geldmiddelen en kasequivalenten |
||||||||||||
EUR |
|
237 |
237 |
|
180 |
180 |
||||||
USD |
|
352 |
352 |
|
476 |
476 |
||||||
CAD |
|
100 |
100 |
|
|
|
||||||
THB |
|
34 |
34 |
|
14 |
14 |
||||||
SAR |
|
16 |
16 |
|
|
|
||||||
BRL |
|
67 |
67 |
|
89 |
89 |
||||||
CNY |
|
54 |
54 |
|
39 |
39 |
||||||
KRW |
|
23 |
23 |
|
61 |
61 |
||||||
JPY |
|
33 |
33 |
|
35 |
35 |
||||||
Andere |
|
77 |
77 |
|
75 |
75 |
||||||
Totaal |
|
992 |
992 |
|
969 |
969 |
||||||
Overige vorderingen op financiële instrumenten |
||||||||||||
EUR |
|
26 |
26 |
|
55 |
55 |
||||||
Andere |
|
63 |
63 |
|
45 |
45 |
||||||
Totaal |
|
89 |
89 |
|
101 |
101 |
||||||
Totaal |
–4.024 |
878 |
–3.146 |
–4.307 |
–49 |
–4.356 |
Op het einde van 2017 had de Groep voor ongeveer € 4,0 miljard aan brutoschulden met vaste rente, met voornamelijk:
- het resterende deel van de uitgegeven obligaties (EMTN) van € 500 miljoen met vervaldatum in 2018 (boekwaarde € 381 miljoen);
- senior €-notes voor in totaal € 1 250 miljoen met vervaldatum in 2022 en 2027 (boekwaarde € 1 246 miljoen);
- het resterende deel van de senior bonds 2023 van USD 400 miljoen (boekwaarde € 156 miljoen);
- het resterende deel van de senior bonds 2025 van USD 250 miljoen (boekwaarde € 134 miljoen);
- senior US$-notes voor in totaal € 1 600 miljoen (boekwaarde € 1 328 miljoen);
- Belgische thesauriebewijzen voor in totaal € 400 miljoen met een looptijd van minder dan een jaar (boekwaarde € 400 miljoen);
De schuld met vlottende rentevoet daalde vooral vanwege de terugbetaling van de senior notes van € 1 miljard met vervaldatum in 2017 (Euribor plus een marge van 82).
Het effect van rentevolatiliteit aan het einde van 2017 in vergelijking met 2016 is als volgt:
In € miljoen |
Gevoeligheid voor een stijging van 100 bp in de marktrente EUR |
Gevoeligheid voor een vermindering van 100 bp in de marktrente EUR |
||||||
2017 |
2016 |
2017 |
2016 |
|||||
Resultaat |
–1 |
–10 |
1 |
10 |
De rentevolatiliteit daalde aan het einde van 2017 in vergelijking met 2016. Dit is het resultaat van de schuldbewijzen met vlottende rentevoet van € 1 miljard, terugbetaald in 2017. De resterende schuldbewijzen met vlottende rentevoet zijn beperkt van omvang en afgedekt met renteswaps en cross-currency renteswaps, waardoor de volatiliteit nog verder afneemt.
In € miljoen |
Notioneel bedrag |
Reële waarde activa |
Reële waarde verplichtingen |
|||||||||
2017 |
2016 |
2017 |
2016 |
2017 |
2016 |
|||||||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
122 |
|
|
|
–6 |
|
||||||
Kasstroomafdekkingen |
16 |
21 |
|
|
–1 |
–1 |
||||||
Totaal |
138 |
21 |
|
|
–6 |
–1 |
De reële waarde van € -6 miljoen gerapporteerd onder 'aangehouden voor handelsdoeleinden' is vooral te verklaren door de cross-currency swap die in mei 2017 is afgesloten om de volatiliteit (valuta en rente) te beperken van de externe financiering afgesloten voor onze 50/50 HPPO-joint venture (Saudi Hydrogen Peroxide Company) samen met Sadara uit Saoedi-Arabië (nominaal bedrag € 117 miljoen tegen 50%).
De reële waarde van € -1 miljoen gerapporteerd onder kasstroomafdekking is te verklaren door een renteswap opgezet in 2012 door de 50/50 joint venture (MTP HP JV) tussen Dow en Solvay in Thailand en aangemerkt als een afdekkingsrelatie (nominaal bedrag € 16 miljoen aan het eigen van 2017 tegen 50%).
Overige marktrisico’s
Energieprijsrisico’s
De Groep koopt grote hoeveelheden van zijn behoeften in steenkool, aardgas en elektriciteit in Europa en de Verenigde Staten gebaseerd op de fluctuerende liquide marktindices. Om de volatiliteit van de kosten te verminderen, heeft de Groep een beleid ontwikkeld om variabele prijzen tegen vaste prijzen om te ruilen door middel van afgeleide financiële instrumenten. De meeste van deze afdekkingsinstrumenten kunnen gedocumenteerd worden als afdekkingsinstrumenten voor de onderliggende koopovereenkomsten. Inkopen van fysieke energie tegen vaste prijzen aangeduid als overeenkomsten 'voor eigen gebruik' (niet afgeleid) vormen een natuurlijke afdekking en zijn niet opgenomen in deze toelichting. Zo wordt ook de blootstelling van de Groep aan de CO2-prijs gedeeltelijk afgedekt door termijnaankopen van EUA's (European Union Allowance) die gedocumenteerd kunnen worden als afdekkingsinstrumenten of als overeenkomsten voor eigen gebruik.
Tenslotte kunnen bepaalde blootstellingen aan gas-elektriciteit en steenkool-elektriciteit spreads ontstaan uit de productie van elektriciteit in Solvay-sites (meestal in warmtekrachteenheden in Europa), die kunnen afgedekt worden via termijnaankopen en -verkopen en opties. In dat geval wordt kasstroomafdekking toegepast.
Energy Services
De financiële afdekking van energieprijsrisico’s en de CO2-emissierechtenprijsrisico wordt centraal beheerd door Energy Services voor alle entiteiten van de Groep.
Energy Services voert ook handelstransacties uit met betrekking tot energie en CO2, met een resterende prijsblootstelling van nagenoeg nul.
De volgende tabellen geven de nominale bedragen en de reële waarden van de openstaande energie- en CO2-afgeleide financiële instrumenten op het einde van de verslagperiode weer:
In € miljoen |
Notioneel bedrag |
Reële waarde activa |
Reële waarde verplichtingen |
|||||||||
2017 |
2016 |
2017 |
2016 |
2017 |
2016 |
|||||||
Aangehouden voor handelsdoeleinden |
920 |
672 |
121 |
156 |
–120 |
–158 |
||||||
Kasstroomafdekkingen |
104 |
110 |
4 |
11 |
–5 |
–8 |
||||||
Totaal |
1.024 |
782 |
124 |
167 |
–124 |
–166 |
Kredietrisico
Zie ook Financiële Risico’s in het hoofdstuk over Risicobeheer van dit verslag voor meer informatie over het beheer van het kredietrisico.
Er is geen significante concentratie van kredietrisico’s voor de Groep, aangezien het risico van de vorderingen verdeeld is over een groot aantal klanten en markten.
De ouderdomsbalans van handelsvorderingen, financiële instrumenten – operationeel, leningen en overige vaste activa ziet er als volgt uit:
2017 |
|
|
waarvan vorderingen zonder waardeverminderingen |
|||||||||||
Totaal |
Netto na waarde-vermindering |
niet vervallen |
minder dan 30 dagen vervallen |
30 à 60 dagen vervallen |
60 à 90 dagen vervallen |
meer dan 90 dagen vervallen |
||||||||
Handelsvorderingen |
1.462 |
51 |
1.246 |
135 |
16 |
3 |
10 |
|||||||
Financiële instrumenten – Operationeel |
153 |
|
153 |
|
|
|
|
|||||||
Leningen en andere activa op lange termijn |
346 |
78 |
266 |
3 |
|
|
|
|||||||
Totaal |
1.961 |
129 |
1.665 |
138 |
16 |
3 |
10 |
2016 |
|
|
waarvan vorderingen zonder waardeverminderingen |
|||||||||||
Totaal |
Netto na waarde-vermindering |
niet vervallen |
minder dan 30 dagen vervallen |
30 à 60 dagen vervallen |
60 à 90 dagen vervallen |
meer dan 90 dagen vervallen |
||||||||
Handelsvorderingen |
1.621 |
61 |
1.454 |
82 |
11 |
4 |
9 |
|||||||
Financiële instrumenten – Operationeel |
188 |
|
188 |
|
|
|
|
|||||||
Leningen en andere activa op lange termijn |
312 |
88 |
222 |
2 |
|
|
|
|||||||
Totaal |
2.120 |
149 |
1.864 |
84 |
11 |
4 |
9 |
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de voorzieningen op handelsvorderingen:
In € miljoen |
2017 |
2016 |
||
Boekwaarde op 1 januari |
–53 |
–75 |
||
Verwervingen |
–13 |
–14 |
||
Gebruik |
5 |
13 |
||
Terugneming van bijzondere waardeverminderingen |
10 |
11 |
||
Wisselkoersverschillen |
3 |
–4 |
||
Overboeking naar activa aangehouden voor verkoop |
–2 |
12 |
||
Andere |
1 |
5 |
||
Boekwaarde op 31 december |
–49 |
–53 |
Liquiditeitsrisico
Zie Financieel risico in het hoofdstuk over Risicobeheer in dit verslag voor meer informatie over het beheer van het liquiditeitsrisico.
Het liquiditeitsrisico heeft betrekking op de mogelijkheid voor Solvay om zijn schulden (inclusief uitgegeven notes) te betalen of te herfinancieren, en zijn activiteiten te financieren.
Dit is mede afhankelijk van de mate waarin het bedrijf in staat is kasstromen te genereren met zijn activiteiten en niet te veel te betalen voor overnames.
Het Financiële Comité geeft zijn mening over het juiste beheer van het liquiditeitsrisico voor de financiering van de Groep op korte, middellange en lange termijn en de vereisten op het gebied van liquiditeitsbeheer.
De Groep beheert het liquiditeitsrisico door adequate reserves, bankfaciliteiten en reservekredietfaciliteiten aan te houden, door permanent toezicht op de verwachte en actuele kasstromen, en door de looptijden van financiële activa en verplichtingen op elkaar af te stemmen.
De Groep spreidt de looptijden van zijn financieringsbronnen door de tijd heen, om het bedrag dat elk jaar geherfinancierd moet worden te beperken.
De volgende tabellen geven een overzicht van de resterende contractuele looptijden voor de financiële verplichtingen met contractueel overeengekomen aflossingsperioden.
De tabellen werden opgesteld aan de hand van verdisconteerde kasstromen van financiële verplichtingen gebaseerd op de vroegste datum waarop de Groep verplicht kan worden om te betalen.
2017 |
Totaal |
Binnen het eerste jaar |
In het tweede jaar |
In het 3e tot 5e jaar |
Na 5 jaar |
|||||
Uitstromen van geldmiddelen: |
|
|
|
|
|
|||||
Handelsschulden |
1.330 |
1.330 |
|
|
|
|||||
Te betalen dividenden |
147 |
147 |
|
|
|
|||||
Financiële instrumenten – Operationeel |
130 |
130 |
|
|
|
|||||
Overige langlopende verplichtingen |
180 |
|
124 |
39 |
17 |
|||||
Kortlopende financiële schulden |
1.044 |
1.044 |
|
|
|
|||||
Langlopende financiële schulden |
3.182 |
|
94 |
1.592 |
1.497 |
|||||
Totaal |
6.014 |
2.652 |
218 |
1.631 |
1.514 |
2016 |
Totaal |
Binnen het eerste jaar |
In het tweede jaar |
In het 3e tot 5e jaar |
Na 5 jaar |
|||||
Uitstromen van geldmiddelen: |
|
|
|
|
|
|||||
Handelsschulden |
1.547 |
1.547 |
|
|
|
|||||
Te betalen dividenden |
139 |
139 |
|
|
|
|||||
Financiële instrumenten – Operationeel |
195 |
195 |
|
|
|
|||||
Overige langlopende verplichtingen |
214 |
|
163 |
35 |
16 |
|||||
Kortlopende financiële schulden |
1.338 |
1.338 |
|
|
|
|||||
Langlopende financiële schulden |
4.087 |
|
521 |
976 |
2.590 |
|||||
Totaal |
7.521 |
3.220 |
684 |
1.011 |
2.606 |
Onderstaande tabel geeft de nominale bedragen weer (niet-verdisconteerd):
|
|||||||||||||
2017 |
Totaal |
Binnen het eerste jaar |
In het tweede jaar |
In het 3e tot 5e jaar |
Na 5 jaar |
||||||||
Uitstromen van geldmiddelen: |
|
|
|
|
|
||||||||
Handelsschulden |
1.330 |
1.330 |
|
|
|
||||||||
Te betalen dividenden |
147 |
147 |
|
|
|
||||||||
Financiële instrumenten – Operationeel |
130 |
130 |
|
|
|
||||||||
Overige langlopende verplichtingen |
180 |
|
124 |
39 |
17 |
||||||||
Kortlopende financiële schulden |
1.044 |
1.044 |
|
|
|
||||||||
Langlopende financiële schulden |
3.213 |
|
94 |
1.602 |
1.517 |
||||||||
Totaal |
6.045 |
2.652 |
218 |
1.641 |
1.534 |
||||||||
Interesten op langlopende financiële schulden(1) |
691 |
121 |
104 |
250 |
216 |
||||||||
Totaal uitstromen van geldmiddelen |
6.736 |
2.773 |
323 |
1.890 |
1.750 |
De Groep heeft toegang tot de volgende instrumenten:
- een bedrag van € 400 miljoen was uitgegeven uit het Belgische Thesauriebewijsprogramma (van de € 1 miljard). Van dit programma was eind 2016 geen gebruik gemaakt. Van het Amerikaanse commercial paper-programma van USD 500 miljoen was eind 2017, evenals eind 2016, geen gebruik gemaakt. Deze twee programma's worden gedekt door verschillende kredietlijnen;
- Een gesyndiceerde kredietfaciliteit van $ 2 miljard die in 2022 vervalt (met de mogelijkheid tot verlenging tot 2024) alsmede bilaterale kredietfaciliteiten (~ € 994 miljoen) die over langer dan een jaar vervalt. Hiervan was eind 2017 geen gebruik gemaakt.